De afgelopen jaren zijn er meerdere juridische procedures aangespannen tegen exploitanten van online casino’s die zich (mede) hebben gericht op Nederlandse consumenten. Eén van de centrale rechtsvragen in deze procedures is of de gesloten kansspelovereenkomsten nietig dan wel vernietigbaar zijn. In meerdere vonnissen concludeerde rechters dat dit inderdaad het geval was. De enige uitzondering is de rechtbank Zeeland-West-Brabant, die concludeerde dat de Wet op de kansspelen ('Wok') haar strekking had verloren en de overeenkomsten daarom niet als nietig konden worden beschouwd. Ook bij de rechtbanken Amsterdam en Noord-Holland lopen dergelijke zaken. Deze rechtbanken hebben gezamenlijk prejudiciële vragen gesteld aan de Hoge Raad omtrent de rechtsgeldigheid van kansspelovereenkomsten die gesloten zijn ondanks dat de betreffende online casino’s niet beschikten over een vergunning om kansspelen aan te bieden in Nederland.
Op grond van de Wok is het verboden om kansspelen aan te bieden zonder de daartoe vereiste vergunning. De Wok kende voor 1 april 2021 geen grondslag om vergunningen voor online kansspelen te vergeven, toch werd er al op grote schaal online gegokt door Nederlandse consumenten. Verschillende spelers vorderen nu van de kansspelaanbieders het geld terug dat zij hebben verloren, stellen dat de gesloten kansspelovereenkomsten nietig zijn (dan wel vernietigbaar) en de ingelegde gelden onverschuldigd zijn betaald. De rechtsvraag die thans voorligt aan de Hoge Raad luidt dan ook: kan een speler die geld heeft verloren bij een kansspelaanbieder zonder vergunning zijn verliezen terugvorderen? Advocaat-Generaal Lindenbergh heeft hierover een uitgebreide conclusie geschreven (ECLI:NL:PHR:2025:1302).
AG Lindenbergh begint met de conclusie dat de kansspelovereenkomst bij wet gedefinieerd is en dat vrijwillig ingelegde gelden, behoudens een wilsgebrek, niet terug gevorderd kunnen worden. Kansspelovereenkomsten zijn dus an sich geldig. Vervolgens stelt AG Lindenbergh de vraag of de Wok aanvankelijk de strekking had de geldigheid van daarmede strijdige rechtshandelingen aan te tasten? Volgens de AG bieden de tekst, wetsgeschiedenis, wetssystematiek en doelstellingen van de Wok geen aanwijzingen dat de Wok het aangaan van kansspelovereenkomsten heeft willen verbieden. De wet verbiedt alleen het aanbieden van kansspelen zonder vergunning. AG Lindenbergh concludeert dat de tekst, wetsgeschiedenis, wetssystematiek en doelstellingen van de Wok ook geen aanwijzingen bieden dat de Wok de strekking heeft (of heeft gehad) om de geldigheid van de kansspelovereenkomsten aan te tasten. Aangezien de Wok voorziet in(voornamelijk) bestuursrechtelijke handhaving, kan er niet worden gesproken van privaatrechtelijke doorwerking. Het gerechtshof Amsterdam kwam eerder dit jaar met een gelijkluidende conclusie in een procedure over een speler die was toegelaten tot een speelautomatenhal, ondanks een inschrijving in het Cruks-register (ECLI:NL:GHAMS:2025:534).
Dit maakt dat een kansspelovereenkomst tussen een in Nederland verblijvende speler en een kansspelaanbieder, zonder een daartoe vereiste vergunning, niet nietig is op grond van de Wok. De Wok bevat namelijk geen verbod op het aangaan van een kansspelovereenkomst meteen onvergunde kansspelaanbieder. De Wok heeft nooit de strekking gehad om de geldigheid van privaatrechtelijke rechtshandelingen, zoals het sluiten van kansspelovereenkomsten, aan te tasten en heeft die strekking dan ook niet onder invloed van de maatschappelijke ontwikkelingen kunnen verliezen. Wat je niet hebt, kun je immers ook niet verliezen.
De vervolgvraag waar AG Lindenbergh op ingaat is of de bestreden kansspelovereenkomsten nietig zijn op grond van artikel 3:40 lid 1 BW wegens strijd met de goede zeden of openbare orde. AG Lindenbergh concludeert dat dit niet het geval is. Hierbij is van belang dat online gokken al jarenlang plaatsvindt (ook ver voor oktober 2021). De wetgever ging er dan ook in zekere mate van uit dat Nederlandse consumenten deelnamen aan (onvergunde) online kansspelen. Tegelijkertijd heeft het wetgevingstraject om online kansspelen te legaliseren in Nederland tientallenjaren geduurd. Tijdens dit proces (alsmede bij de invulling van het handhavingsbeleid), is nooit over de mogelijkheid van nietigheid van de kansspelovereenkomsten gesproken
AG Lindenbergh is van mening dat kansspelovereenkomsten die Nederlandse consumenten hebben gesloten met kansspelaanbieders die niet beschikten over een daarvoor vereiste vergunning, niet nietig zijn op grond van de Wok. De bal ligt nu bij de Hoge Raad om een definitief antwoord te formuleren op de voorliggende prejudiciële vragen. Als de Hoge Raad de conclusie van AG Lindenbergh overneemt, zal dit zwaarwegende gevolgen hebben voor de lopende procedures van spelers, alsmede de aangekondigde massaclaims. Wordt vervolgd….
Mocht u hierover vragen hebben, neem dan gerust contact met ons op.
.svg)
.jpg)
.jpg)
